Os factores de protección son características ou situacións que aumentan as probabilidades de que un suxeito non se inicie e/ou evite no consumo situacións problemáticas, neste caso, tendentes ao consumo de drogas. Neste tipo de conductas tanto a resiliencia como o autocoidado deixan clara a súa implicación. A resiliencia é a capacidade dun individuo ou sistema social de vivir ben e desenrolarse positivamente, a pesares de posibles adversidades, e mesmo saír fortalecidos destas.
Na prevención de drogodependencias destácanse varios ámbitos de acción para consolidar actitudes, conductas ou habilidades tendentes a reducir ou minorar os factores de risco e aumentar os factores de protección en varios sensos:
A nivel individual
- Capacidade para enfrontarse dun xeito constructivo e creativo aos problemas cotiás.
- Autonomía e capacidade de crítica, auto-crítica e observación, análise e interpretación constructiva de situacións.
- Adecuado control emocional en condicións de dificultade ou tensión, mantendo o optimismo e a persistencia ante o fracaso. Manexo saudable e tolerancia ao estres e a frustración.
- Habilidades e receptividade social: cooperación, estabilidade emocional, autoestima, flexibilidade, habilidades na toma de decisións, resolución de conflictos, menor impulsividade.
- Relacións enriquecedoras cós pais e demais familiares, responsabilidade na escola, colaboración coas institucións.
- Destrezas comunicativas constructivas, sentido da responsabilidade, empatía, sentido do humor.
- Soster metas persoais e un proxecto de vida.
- Capacidade para recoñecer, aceptar e comunicar os sentimentos.
A nivel familiar
- Estilo educativo familiar democrático.
- Presencia de adultos accesibles, responsables e atentos ás necesidades dos rapaces/as.
- Establecemento de expectativas altas, aínda que realistas e alcanzables apropiadas a cada idade.
- Víncluos afectivos entre membros da familia.
- Fortalecemento do autocontrol e competencia social.
- Apoio no desenvolvemento de actitudes e pensamentos positivos e construtivos entorno á resolución de problemas, formulación de metas, creatividade...
- Prestar apoio e orientación evitando críticas severas destrutivas; fomentar ambientes de confianza.
- Actitudes e comportamentos contrarios ao consumo de drogas.
A nivel do grupo de iguais
- Capacidade crítica e desenvolvemento dun criterio propio.
- Toma de decisións persoal.
- Inclusión en grupos con ausencia de conductas desadaptativas.
- Participación en actividades e iniciativas de desenvolvemento comunitario.
- Desenvolvemento adecuado de habilidades sociais e relacionais.
- Círculo de apoio, confianza e seguridade.
A nivel escolar
- Comprensión, empatía e apoio grupal cara os membros da clase. Integración na dinámica escolar.
- Hábitos e normas claras, concretas, respectadas e internalizadas.
- Participación responsable e activa nas actividades, decisións e tarefas propias do centro escolar.
- Motivación escolar, puntualidade, asistencia e cumprimento de horarios.
- Modelos positivos de referencia nos docentes.
A nivel comunitario
- Comprensión e apoio comunitario cun nivel aceptable de cohesión social.
- Expectativas positivas da sociedade cara a xuventude evitando a xeneralización de crenzas e expectativas negativas entorno á mesma.
- Oportunidades e alternativas de desenvolvemento integral dos novos con recursos comunitarios accesibles e adecuados ás necesidades e intereses dos adolescentes
A nivel social
- Actitudes críticas e constructivas dos medios de comunicación.
- Diminución da accesibilidade ás drogas (venta, lugares de consumo...)
- Actitudes sociais de rexeitamento ao consumo de drogas.
- Alternativas de ocio saudables
- Redes de apoio social positivas.
- Proxecto e sentido de vida.
